Her gaat weer goed met Robert Wyatt - Oor - nummer 18 - 11 september 1974

Lebanon Park is de naam van een rustig straatje in de Londense buitenwijk Twickenham. Het huis van Robert Wyatt is geen luxueuze villa; er staat ook geen dure sportwagen voor de deur. Robert Wyatt is geen ster, of beter: hij is het wel, maar slechts een selekte groep mensen weet het. En Robert zelf? Hij heeft er geen behoefte aan een ster te wezen, hij is een gewoon mens. Een gewoon mens gebonden aan een rolstoel. Dat wel. Een val uit een raam op de derde verdieping, tijdens een enigszins uit de hand lopend feestje, nu ongeveeer l jaar geleden, maakte van de fameuze drummer van groepen als Soft Machine en Matching Mole een invalide. Het ongeluk zelf en de traumatische ervaringen daarna werden verwerkt in een muziekstuk, dat onlangs op de plaat verscheen: 'Rock Bottom', een plaat die duidelijk maakte, dat Robert over het ongeluk heen was en dat de rock-wereld weer duchtig rekening moest houden met hem. Als drummer is hij afgewerkt, maar zijn bewonderaars kenden in hem al jaren een begaafd komponist en een uiterst op merkelijk vokalist. Wyatt beschikt over een uniek stemgeluid, dat hij als een volwaardig muziekinstrument gebruikt. Het was vooral zijn gezang dat aan de befaamde eerste twee Soft Machine albums hun aparte charme gaf. Bij mijn bezoek aan het huis in Lebanon Park trol ik een uiterst blijmoedige Wyatt aan, uiterst spraakzaam, geestig en vol ideeën en plannen voor de toekomst.

Zijn vrouw Alfie, met wie hij kort daarvoren officieel in de echt was verbonden en die ook in belangrijke mate bijdroeg aan 'Rock Bottom', is duidelijk een van de belangrijkste oorzaken van Roberts goeie humeur. Een ontzettend goed wijf, die in diverse opzichten een welkome hulp voor Wyatt is. Wanneer hij zich tijdens het gesprek in nogal pittige bewoordingen uitlaat over een bekend zanger/song-schrijver maant Alfie hem tot voorzichtigheid: 'Dat wordt gedrukt hoor.'

Wanneer ze het met een bepaalde uitspraak van Robert oneens is, laat ze dat ook duidelijk merken. Van de voornoemde zanger / songschrijver nam Robert onlangs een kompositie op, die in Engeland als single zal worden uitgebracht: 'I'm A Believer', vooral bekend geworden in de uitvoering van The Monkies. Ik had de single juist gehoord en begon met hem daarover iets te vragen.

- Wat is het idee achter die single?

Wyatt: 'Wel, eh .... eigenlijk hebben we de single eerst opgenomen en pas daarna kwam het idee. Je kan het zien als een poging om vrede te sluiten met de vijand. Ik wil graag bijdragen aan de vrede tussen diverse soorten musici, die ervan uitgaan dat ze elkaars vijanden zijn en dat lijkt me niet nodig.

Ik wilde een song opnemen, die simpel en duidelijk was, niet dubbelzinnig, maar eenduidig. Fundamentele etnische muziek van de Amerikaanse stam, primitieve muziek uit het midden van de twintigste eeuw. Dat is het eigenlijk.

- Een leuke definitie van popmuziek.

'Ik denk dat er 2 faktoren zijn, die iets romantisch maken. Ten eerste afstand, geografische afstand. Bijvoorbeeld: ik kan je een Ethiopische plaat laten horen, die precies klinkt als Gary Glitter, maar men staat er veel sympatieker tegenover, omdat het van buiten het eigen kringetje komt. De tweede faktor is tijd. Wanneer je een popsong laat horen die 500 jaar oud is, noemt men dat volksmuziek en vindt het geweldig, weet je. Maar bij volksmuziek van de eigen stam of de eigen tijd komt er ineens een soort snobisme in het spel en wordt er op neergekeken en het wordt moeilijker om ernaar te luisteren.

Dat is misschien het diepere idee achter de single, maar uiteindelijk is dat nu ook weer niet zo belangrijk. Het is een leuke song om te zingen. Ik had juist ontdekt hoe ik het op de piano moest spelen en vond het leuk om te doen. En er is nog een andere reden. Dat is dat ik de song op de achterkant graag nog eens wilde opnemen. Die song is 'Memories', geschreven door Hugh Hopper. Het is het eerste dat ik ooit zong en dat me deed besluiten om meer te gaan zingen, omdat ik het heerlijk vond om te doen. Ik heb het al eens eerder opgenomen, maar deze versie heb ik gedaan met Fred Frith op viool. Behalve dat ik het al tijden in mijn hoofd heb om het nog eens op te nemen, levert het hopelijk ook nog wat geld op voor Hugh.'



VULGARITEIT

'Fred Frith en Hugh Hopper zijn voor mij de meest belangrijke komponisten op het ogenblik. Een nummer als 'Memories' is dan ook een goed voorbeeld van wat ze kunnen. Het idee dat de meeste mensen van hem hebben is dat ze alleen maar bezig zijn met uiterst komplekse muziek, die refereert aan allerlei vormen van jazz en Europese muziek en dat is ook zo, dat is erg belangrijk, maar wat ze zo bijzonder maakt is dat ze allebei in diepste wezen erg pure en melodieuze komponisten zijn. Dat is de basis van alles wat ze doen, de rest is meer dekoratie, naar mijn mening.'

- Wat vind je in het algemeen van singles?

'Ik geloof niet dat het single-werk slechter is dan wat dan ook. Je kunt 'n heleboel doen in 3 minuten, je kunt er dingen in doen, die nog niemand voor je gedaan heeft. Neem bijvoorbeeld Phil Spector. Die heeft de mogelijkheden vergroot, de standaard verhoogd door zijn singles met de Righteous Brothers en Ike & Tina Turner. Het is verbazingwekkend hoe goed singles kunnen zijn. Het is ook verbazingwekkend hoe sommige mensen in staat zijn om enorm vervelende singles te maken, maar dat gebeurt ook in de jazz en in de Akademische muziek. Het maakt de singles niet slechter dan andere muziekvormen.

- Noem eens wat goeie recente singles.

'Eh.... Ik hou van Bryan Ferry's interpretaties van songs van anderen. Hij heeft een goeie stem. En die exentrieke jongen, Steve Harley, ik vind 'm erg goed. Ik weet niet hoe zijn nieuwe groep zal klinken, het lijkt erop dat het 'n konventionele rock-band wordt, maar zijn singles waren erg goed en eh ... de Maria Muldaur-single was goed, goeie produktie. Ik heb vorig jaar in het ziekenhuis erg veel naar de radio geluisterd, want er was weinig anders te doen en ik hoorde zo allerlei muziek waar ik normaal niet naar luister.

Wie ik ook erg goed vind is Roy Wood, die is groots, hij is in werkelijkheid dapperder dan wie dan ook, want hij stoort zich totaal niet aan de goede smaak, hij wil de totale vulgariteit, er is geen limiet en dat vind ik een erg goeie houding.'

- Zijn favoriete groep is de Carpenters.

'Ja, de Carpenters, die zijn erg goed, I like them, Ik hou zelfs van de Osmonds als ze zingen: 'You Are The Sunshine Of My Life' als het Barber-shop Quartet.'


TIETJES

- Ik vind 'Rock Bottom' erg goed. Onder andere omdat je er meer op zingt dan op je vorige werk.

-'Ja, dat is ook waarom ik er gelukkiger mee ben dan met het oudere werk. Dat is een van de positieve gevolgen van het ongeluk. Ik hoef me nu niet meer zo op andere dingen te konsentreren en dat komt het zingen ten goede. Kijk, in het verleden was ik voortdurend met verschillende dingen tegelijk bezig. Het drummen op de eerste plaats. Je konsentreerde je helemaal op het spel van Elvin Jones en dan was er plotseling Tony Williams en daarna wilde ik gaan zingen en schrijven probeerde grappige teksten te schrijven en een eigen band te leiden en de hele psychologie van een groep bleek erg moeilijk en dat leidde nog meer af. Dus los van de muziek: je had een groepje mensen, ieder met zijn eigen dingen in het hoofd, zijn eigen dromen en het kost je veel tijd om daartussen een zekere harmonie tot stand te brengen. Ik merkte dat met Matching Mole: ik raakte nagenoeg alle greep kwijt op mijn eigen muzikale doelstellingen in mijn pogingen om voldoende ruimte te kreëren voor de andere musici. Daardoor kwam het ook dat ik op die platen weinig zong. Daarnaast probeerde ik ook om ideeën terug te brengen tot hun kortste vorm. Dat is een nuttige oefening. Als een bepaalde song twee koepletten had met een zinnige inhoud, dan vond ik het niet nodig om een ervan nog eens te herhalen. Dat is ook de moeilijkheid bij singles: niet het samenpersen van een stuk muziek tot 2½ minuut, maar het uitrekken van een idee van 1 minuut tot 2½ minuut. ledere single bevat dan ook ruwweg 1 idee, dat dan driemaal herhaald wordt. 'I'm A Believer' is wat dat betreft een prima voorbeeld.

- Je hebt dat procédé ook nog eens geparodieerd.

'Pardon? '

- Het nummer 'Signed Curtain' van de eerste Mole-elpee.

'Ja, dat was een parodie, een grapje daarover, zeker. Maar het was een affektieve parodie, want ik bewonder de mensen echt, die binnen die 2½ a 3 minuten iets goeds tot stand kunnen brengen. Dat is erg moeilijk, het is een moeilijke lengte.

Nu ik niet meer in een groep zit, kan ik mijn eigen ideeën meer uitwerken en eerlijk: ik hou meer van zingen dan van wat dan ook. Zingen is momenteel wel mijn belangrijkste muzikale uitdrukkingsmogelijkheid. Ik moet nu ook wel, ik kan weinig anders, maar ik geloof dat dat erg goed voor me is. Het is ook erg opwindend om de mogelijkheden van je eigen stem te onderzoeken en te ontdekken.'

- Je zingt weinig in de lagere regionen.

'Nee, niet veel. Zie je: ik ben eigenlijk geen normale man, ik was bijna een meisje, ik had ook tietjes' (gelach).
Alfie: 'Doe je armen eens omhoog.'
Robert: 'Ik heb ook geen haar onder mijn armen, zie je. En dit hier (wijst op baard) is alleen wat dons, geen echte baard.

De platen waar ik ook het beste bij mee kan zingen zijn platen van Dionne Warwick en Peggy Lee.'