| |
|
|
 Heaven - Vijfde jaargang - nummer 6 - nov-dec 2003
ROBERT WYATT
|
|
Robert Wyatts nieuwe cd CUCKOOLAND ligt sinds eind september in de winkels ligt. De muziek is van hem, de teksten zijn goeddeels van zijn levensgezellin Alfreda Benge, Alfie voor de 58-jarige muzikant. De rolstoel brengt Wyatt af en toe in 'de stad', Louth in Lincolnshire. "We merken zoetjesaan dat we ouder worden."
Was je drijfveer om zes jaar na je vorige album, weer een plaat te maken?
Die lange periode ertussen ligt niet aan wat ik vilde, maar voor een groot deel aan de omstandigheden. Ik heb stukjes muziek, daar moet ik een geschikte tekst bij vinden. Alfie heeft stukken tekst zonder muziek. Ik ga me niet meer lopen haasten, ik neem er de tijd voor om iets moois te maken. Natuurlijk besef ik dat er naarmate je ouder wordt, steeds minder toekomst is. Maar juist dan wil ik er zeker van zijn dat het in
orde is."
De meeste stukken speel je met andere musici. Ooit zei je in een interview in Melody Maker juist dat je graag alleen werkt, zodat je vrijheid hebt en niemand iets verschuldigd bent. Hoe is dat te rijmen?
"Dat is inderdaad een probleem. Aïs je een plaat opneemt moet je wel met anderen werken, en ik wil alleen werken met mensen die met mij samenspelen omdat ze dat leuk vinden, niet omdat ze zich verplicht voelen, of, erger nog, omdat ik me verplicht voel. Je baalt pas goed als iemand wie je iets schuldig bent, meespeelt op jouw plaat en dat niet goed doet. Het is dan heel lastig dat weg te werken zonder problemen te krijgen. Dus speel ik zo veel mogelijk zelf, dan is het mijn verantwoordelijkheid."
Bij mensen als Brian Eno, David Gilmour en Phil Manzanera ligt dat anders?
"Zeker. Ik ken ze al dertig jaar. Dave had me, toen ik hem bij een eerdere gelegenheid hielp bij een concert, beloofd dat hij op mijn volgende plaat wel iets wilde spelen, als ik dat wilde. En hij speelt op FOREST pedalsteel. Er komen nog steeds geregeld oude vrienden langs. Paul Weller bijvoorbeeld, die kwam gewoon een avondje naar
de studio van Phil Manzanera en we hebben lekker zitten spelen en samen wat gedronken. David woont ver bij me vandaan, helemaal in het zuiden, dus die zie ik eigenlijk alleen in de studio. Die jongens hebben natuurlijk een heel ander levensstijl dan ik. En Brian is een echte kunstenaar op het gebied van elektronica. Hij woont vlakbij Phils studio, waar hij op de fiets heen komt, hij rijdt geen auto. En die 'speeltjes' waarvan in de informatie sprake is, is een soort compacte drumcomputer waarop je rechtstreeks met je vingers speelt. Die gebruik ik bijvoorbeeld op Trickle Down."
 |
De Karenfoon heet naar Karen Mantler?
"Hij heet eigenlijk Karenatron, die naam hebben we bedacht voor een soort stemgeheugen dat je aan een keyboard koppelt. Karen zong een serie noten. Die werden in het ding ingevoerd en op exact die hoogte en met hetzelfde timbre gereproduceerd. Vooral waar ze daar nog bij zingt ook, geeft dat een prachtig effect."
Op Cuckooland staat heel veel muziek voor een cd, ruim 75 minuten. Moest je zo lang wachten tot bepaalde mensen beschikbaar waren om dingen af te ronden en begon je intussen met extra materiaal opnemen?
"Nee, het materiaal lag grotendeels wel vast. Raren droeg ook een paar nummers bij. Daar lag het niet aan. Maar soms ben je opeens met veel nummers tegelijk in de afrondingsfase en dan gingen Jamie Johnson en ik in de studio van Phil zitten om de zaak af te ronden. Die studio is trouwens net nieuw, ik geloof dat wij de eerste gebruikers zijn, zelfs nog voordat Phil er zelf iets heeft opgenomen."
Ik wind het soort geluid op Cuckooland erg fraai. Heel licht, maar toch af en toe nogal big-bandachtig.
'"Dat heeft te maken met dat ik weer steeds meer ben gaan drummen. Niet of nauwelijks drummen blijkt meer een psychologische handicap dan een lichamelijke. Ik luisterde gewoon veel naar drummers die weinig basdrum en hihats gebruiken zoals Billy Higgins, daar heb ik veel door geleerd. Nu gebruik ik de contrabas in plaats van de basdrum. Dat gaat ook prima, en ik krijg een heel transparant geluid, absoluut geen brij, luister maar naar Trickle Down. En natuurlijk scheelt het dat ik zelf de productie doe, samen met Jamie. Op bepaalde momenten denk ik, is Jamie belangrijker geweest dan ik, omdat hij alles tot een samenhangend geheel heeft helpen maken, dat was erg belangrijk
werk."
En wat daarbij jouw persoonlijke inbreng?
*Ik beslis uiteindelijk wel over iets weglaten of toevoegen, het gebruik van welke instrumenten op welke plek, maar Jamie voelt me perfect aan, hij heeft ook SHLEEP geproduceerd. Dus hoef ik maar zelden in te grijpen. Ook Alfie luistert kritisch mee en wijst me erop wanneer ik iets niet helemaal zuiver zing, dan moet het opnieuw."
Op sommige nummers is je stem veel duidelijker, harder opgenomen dan op andere. Is dat opzet?
"Niet altijd, we regelen het geluid ter plaatse en doen wat we op dat moment denken dat in orde is. Als je achteraf analyseert kom je dan soms tot interessante conclusies, toevalligheden haast. Op Just A Bit zing ik bijvoorbeeld zachter, moeder aarde wordt overspoeld door ruis en verstoring en dat wilde ik uitbeelden, hoewel we daar op dat moment niet bewust aan dachten. Creatieve processen blijven altijd onvoorspelbaar."
Je geeft op je informatiesite aan dat je register beperkter is dan vroeger. Op de opnamen is daar weinig van te merken, ik vind dat jouw stem erg jong klinkt voor een man van 58. Ik vind ook dat de sound die je op Cuckooland gebruikt, lijkt op die van Rock Rottom van bijna dertig jaar geleden.
"Mijn register is nu ongeveer een half octaaf kleiner dan eerst. Maar mijn stemgeluid zelf is inderdaad niet zo veel veranderd. Als ik wat gedronken heb haal ik de A boven de middelste C op de piano, maar meestal kom ik maar tot de G. Vroeger wel tot de C of D. Dat je dat op de plaat niet zo opvalt is doordat ik meer vrouwen laat zingen, die komen hoe dan ook veel hoger. Bovendien zijn vrouwen leuk, in de studio en daarbuiten. De sfeer is heel anders als er meerdere vrouwen zijn, erg goed is dat. Eigenlijk zou het fifty-fifty verdeeld moeten zijn. De hele rockscene wordt toch al veel te veel door mannen over-heerst. Wanneer je kijkt in de jaren zestig en zeventig zie je haast allemaal honderd procent mannelijke groepen: Stones, Beatles, Who, Faces, ga maar door. Groepen as de Airplane, met Grace Slick en acts als Janis Joplin waren zeldzaam. Gelukkig spelen vrouwen nu een grotere rol, ik houd van vrouwen."
Ga je nog iets doen, bijvoorbeeld optreden, om deze cd te promoten? Laat je gezondheid dat toe, en hoe is die in het algemeen?
"Ik doe alleen deze interviews. Ik heb geen conditie meer om op het podium te staan, al is het in een rolstoel. Dus treed ik in principe ook niet meer op. Ik heb over het algemeen niet te klagen voor zover dat kan heb ik wel geluk gehad. Alfie gezondheid is wat minder, we merken toch wel dat we zoetjesaan ouder worden."
 |
Hoe actief is je leven nog? Het commentaar dat ik van sommige mensen krijg, is dat ze de plaat somber vinden, weliswaar met sprankjes hoop, maar toch over het algemeen pessimistisch.
"Wat betreft het eerste: ik ga geregeld de stad in en daar rijd ik dan met mijn rolstoel rond, wat soms best gevaarlijk is. Af en toe ga ik richting Londen om de studio in te gaan. Maar ik denk dat er weinig kans is dat ik deze winter naar de concerten van Karen in Frankrijk ga, waar ze mijn nummers zingt. Mijn huis moet worden verbouwd, het moet wat rolstoelvriendelijker worden. Ik heb gewoon een handicap en wie weet kost me dat tien jaar van mijn leven. Dus je zou me, om op het tweede te komen, wel een pessimist kunnen noemen, maar dan een die niet somber wil zijn. Ik vind grappen en moppen geweldig en beschouw mezelf ook wel als een komediant. In oude stomme films zie je dat type ook wel, een komediant die met een volkomen serieus gezicht allerlei gekke dingen doet. Daardoor wordt het extra grappig."
Maar je teksten zijn vaak toch niet mis te verstaan? Robert wil de wereld redden, is een veel gehoord commentaar.
"Klopt, maar wat wil je, met die mentaliteit van ons Engelsen. We willen nog steeds de vereld regeren of in elk geval meneer Bush daar bij helpen. Dus reageer ik op wat de média in dit land je elke dag naar het hoofd slingeren. In die zin van het woord zou je me een reactionair kunnen noemen, iemand die overal op reageert. Maar ik vermoed dat de regering, voor zover die mensen me kennen, me ook in andere opzichten wel reactionair vinden. Ik heb trouwens ook niet de illusie dat een musicus de wereld zou kunnen redden. Ik
wil gewoon iets moois laten horen, iets dat afsteekt tegen al die reclameachtige zooi. Tegelijk wil ik me afzetten tegen de arrogantie van de Engelssprekende landen. Daar wil ik niet bij horen. Dus krijg je zoiets als ik heb gemaakt."
Ben je van plan over zes jaar weer met zo'n briljant album te komen?
"Ik heb plannen genoeg, maar ik heb geen idee hoe alles gaat lopen. Ten eerste word je steeds beïnvloed door alles dat je hoort, en ook jouw eigen idee over hoe iets moet klinken verandert steeds. Bovendien ben ik dan 64, ik kan er weinig over zeggen."
Willem Hurkmans
|
